Cách đây 30 năm, kinh tế của gia đình ông Mai Văn Nghĩa rất khó khăn, đất đai canh tác cằn cỗi, thiếu nước tưới, khí hậu lại khắc nghiệt, trồng cây gì thất bại cây ấy. Trong “cái khó, ló cái khôn”, gia đình ông Nghĩa quyết định tập trung phát triển chăn nuôi bò thịt theo hướng truyền thống vì nhận thấy điều kiện khí hậu ở xã Đa Sar, huyện Lạc Dương rất thích hợp cho việc phát triển chăn nuôi bò thịt. Hàng ngày, gia đình ông Nghĩa cho công nhân đưa đàn bò đi chăn thả cho ăn tự do tối về bổ sung thêm thức ăn thô xanh, bã đậu nành, bỗng rượu nên đàn bò sinh trưởng tốt, tăng nhanh về số lượng.
Với 200 con bò thịt hiện có, ông Nghĩa bố trí trồng thêm 03 ha cỏ phục vụ chăn nuôi, thức ăn bổ sung là bã đậu nành được cung cấp theo hợp đồng từ 5 lò sản xuất đậu khuôn tại thành phố Đà Lạt, ngoài ra bổ bung thêm muối 6 lần/tháng, bỗng rượu. Mô hình chăn nuôi bò thịt bán chăn thả hiệu cho quả cao (chăn thả kết hợp nuôi nhốt). Trồng cỏ cung cấp thêm thức ăn tại chuồng (cỏ trồng, thức ăn tinh, đá liếm…). Hiện nay, đàn bò của gia đình ông Nghĩa (cả bò sinh sản và bò thịt) đã được chuyển đổi bằng 3 loại giống chính gồm: Giống bò Brahman, bò lai Sind và bò lai F1 giữa bò vàng Việt Nam với bò Brahman. Đây là những giống bò thích nghi với khí hậu ở vùng Tây Nguyên sinh trưởng và phát triển tốt. Trang trại tạo công ăn việc làm cho 06 công nhân với mức lương bình quân được trả 6 triệu đồng/người/tháng sau khi trừ chi phí. Với quy mô và điều kiện nuôi chăn thả kết hợp nuôi nhốt, doanh thu từ các nguồn bán bò thịt, phân bò sau khi trừ tất cả các khoản chi phí (chi phí mua bã đậu 55 triệu đồng/năm, nhân công 432 triệu đồng/năm, muối bổ sung…) lợi nhuận thu về khoảng 1,5 tỷ đồng/năm.
Trước khi liên kết mô hình nuôi trùn quế, ông Mai Văn Nghĩa thường thu gom phân thành đống, không tránh khỏi gây mùi hôi làm ô nhiễm môi trường. Xuất phát từ thực tế trên, ông Mai Văn Nghĩa đã liên kết với ông Võ Văn Dũng (phường 12, thành phố Đà Lạt) nuôi trùn quế xử lý triệt để chất thải từ chăn nuôi bò thịt. Khi nuôi trùn quế, phân bò thu gom đến đâu rải vào chuồng nuôi trùn quế nên đã hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường. Để thuận tiện cho việc thu gom phân cũng như cung cấp thức ăn cho trùn quế mỗi ngày, ông Võ Văn Dũng xây dựng khu nuôi trùn quế gần trang trại nuôi bò của ông Mai Văn Nghĩa. Khu nuôi trùn quế với diện tích nuôi trùn quế 500m2 chia làm 5 ô và bố trí lối đi, mỗi ô nuôi 15 khối phân tươi/ô, giống trùn quế là giống lai Ấn Độ, sau 03 - 04 tháng nuôi cho thu hoạch phân trùn quế thành phẩm nguyên chất giá bán dao động từ 14.000 - 18.000 đồng/kg (bán lẻ), sau khi trừ chi phí lợi nhuận thu về từ bán phân trùn quế khoảng 250 triệu đồng/năm. Lợi nhuận có thể cao hơn nếu phân trùn quế được công nhận hợp quy chuẩn giá bán thấp hơn nhưng bán được với số lượng nhiều, lợi nhuận sẽ tăng.
Theo ông Dũng, trùn thịt giàu các axit amin, vi lượng, khoáng chất và vi sinh vật có lợi, giúp tăng khả năng miễn dịch, kích thích tăng trưởng và giảm tỷ lệ bệnh tật cho vật nuôi. Còn trong phân trùn quế có chứa nhiều khoáng chất giúp cây trồng phát triển, tăng sức đề kháng, ít dịch bệnh. Phân trùn quế có thể cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây trồng trong thời gian dài, đồng thời làm tơi xốp đất, không gây hiện tượng rửa trôi hay thiếu hụt chất như các loại phân bón hóa học.
Ông Võ Văn Dũng cho biết: “Nuôi trùn quế không mất nhiều công sức, thời gian và không đòi hỏi kỹ thuật cao. Hàng ngày, bỏ một lớp phân mỏng hoặc quan sát thấy lớp phân trên mặt khô thì bổ sung thức ăn cho trùn. Trước khi thu hoạch phân trùn nên ngưng cho ăn khoảng 3 ngày, sau đó gom lớp phân bên dưới, giữ lại lớp phân bề mặt có trùn giống để tiếp tục nhân nuôi”.
Ông Mai Văn Nghĩa không làm giàu cho riêng mình mà còn tạo điều kiện cho nhiều hộ gia đình xóa đói, giảm nghèo, nhất là hộ đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Lạc Dương. Bà con đồng bào nghèo trong vùng, nếu ai có nhu cầu và có điều kiện mua bò giống để phát triển kinh tế ông Nghĩa bán với giá rẻ hơn nhiều so với giá thị trường để bà con khó khăn có điều kiện để phát triển kinh tế vươn lên thoát nghèo.
Ông Mai Văn Nghĩa chia sẻ thêm: Việc liên kết chia sẻ kinh nghiệm trong chăn nuôi bò, nuôi trùn quế cũng như phát triển trồng trọt, chăn nuôi theo quy trình khép kín, hướng tới nền nông nghiệp xanh, bảo vệ môi trường là mục tiêu mà ông đang hướng tới phát triển mạnh trong thời gian tới để phát triển chăn nuôi bền vững hơn.
Hiệu quả mô hình liên kết trồng cỏ nuôi bò - nuôi trùn quế hướng tới sản xuất nông nghiệp xanh, bảo vệ môi trường nhằm khai thác, phát huy tốt lợi thế sẵn có, khuyến khích, hỗ trợ người dân xây dựng và từng bước nhân rộng các mô hình chăn nuôi có hiệu quả. Từ đó, tạo ra nhiều sản phẩm chăn nuôi đa dạng, có giá trị kinh tế cao, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho các hộ dân nhất là các hộ dân người đồng bào dân tộc thiểu số./.
Bùi Hằng - TTKN Lâm Đồng
