Thủ đô Hà Nội có diện tích đất nông, lâm nghiệp lên đến 200.000 ha, chiếm 58,91% tổng diện tích đất tự nhiên; dân số khu vực nông thôn trên 4,184 triệu người, chiếm 50,7% tổng dân số. Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang hướng đến việc phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp 4.0, trong những năm qua, Hà Nội cũng đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, trong đó công tác dồn điền đổi thửa để ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất được thành phố đặc biệt quan tâm. Hiện Hà Nội là một trong những địa phương đi đầu trong công tác dồn điền đổi thửa của cả nước với hơn 79.000 ha. Việc dồn điền đổi thửa, tích tụ ruộng đất đã tạo tiền đề hình thành cánh đồng mẫu lớn, đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nhằm mang lại hiệu quả kinh tế cao. Qua đó, giúp người dân Thủ đô nâng cao thu nhập trên chính mảnh ruộng của mình.
Nắm bắt xu hướng đó, trên địa bàn thành phố đã có một số mô hình HTX Nông nghiệp phối hợp với doanh nghiệp tích tụ tập trung ruộng đất của các hộ dân và tổ chức sản xuất hiệu quả như cách làm của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Nông nghiệp Balance Life đang triển khai tại xã Quảng Bị (huyện Chương Mỹ)
Triển khai từ năm 2020 theo phương thức tích tụ ruộng đất thông qua chính quyền địa phương, đầu mối là HTX. Hình thức liên kết này thể hiện rõ vai trò của từng bên, đó là: Chính quyền địa phương đứng ra làm việc với các hộ dân trong vùng triển khai dự án, trên cơ sở người nông dân góp đất, HTX Nông nghiệp Quảng Bị thay mặt cho các hộ dân tổ chức sản xuất. Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Nông nghiệp Balance Life đầu tư về KHKT, cơ sở hạ tầng, cải tạo hệ thống kênh mương, mặt bằng đồng ruộng để phục vụ sản xuất.
Khi triển khai dự án, các hộ dân ủy quyền cho HTX thực hiện ký kết hợp đồng cho thuê đất với Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Nông nghiệp Balance Life. Thời hạn thuê là 5 năm. Đơn giá cho thuê là 55 kg thóc/sào/năm, thanh toán làm 2 đợt vào vụ xuân và vụ mùa hàng năm. Giá thóc tính theo giá nhà nước công bố hàng năm. Ngoài lợi nhuận từ tiền cho thuê đất, cách làm này còn tạo việc làm tại chỗ cho nhiều lao động địa phương, đưa người nông dân trở thành công nhân lao động ngay trên chính mảnh ruộng của mình. Sau 3 năm triển khai, công ty đã tích tụ được 52 ha, trong đó có 32 ha được chứng nhận canh tác hữu cơ.
Ông Nguyễn Viết Hùng, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Nông nghiệp Quảng Bị cho biết: Việc tích tụ ruộng đất để dồn ô đổi thửa thành cánh đồng mẫu lớn đã tạo điều kiện đưa máy móc cơ giới hóa nông nghiệp vào sản xuất. Trong thời gian tới, HTX sẽ tiếp tục phối hợp với công ty mở rộng quy mô diện tích và mong muốn được đầu tư máy móc thiết bị phục vụ công tác sau thu hoạch, nhà xưởng, kho chứa sản phẩm.
Theo bà Lê Thanh Thủy, Giám đốc kỹ thuật Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Nông nghiệp Balance Life, trong quá trình thực hiện dự án công ty vẫn còn gặp khó khăn về cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất như thiếu diện tích khu sơ chế sau thu hoạch, không có nơi lưu giữ công cụ máy móc. Do đó, công ty mong muốn thành phố có cơ chế chính sách hỗ trợ về cơ sở hạ tầng để việc triển khai dự án được thuận lợi.
Sau khi nghe chia sẻ và tham quan thực tế tại đồng ruộng, đồng chí Tạ Văn Tường, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT Hà Nội đánh giá, dồn điền đổi thửa, tích tụ ruộng đất là xu thế đúng đắn của nông nghiệp hiện đại. Trong mô hình liên kết với doanh nghiệp, vai trò của chính quyền địa phương là rất quan trọng. HTX tập trung các hộ cho thuê đất, doanh nghiệp tổ chức sản xuất và bao tiêu sản phẩm. Việc liên kết giữa HTX và doanh nghiệp để đảm bảo đầu ra cho sản phẩm, tránh tình trạng được mùa mất giá là cần thiết. Đây là cách tổ chức sản xuất mới đem lại hiệu quả và phát triển bền vững, cần được nhân rộng. Trong thời gian tới, Sở Nông nghiệp & PTNT sẽ tham mưu UBND Thành phố ban hành cơ chế, chính sách để hỗ trợ các doanh nghiệp đẩy mạnh quá trình tích tụ ruộng đất, phục vụ sản xuất hàng hóa quy mô lớn, mang lại giá trị kinh tế cao.
Thực hiện Chương trình 04 của Thành ủy, ngành Nông nghiệp Hà Nội đang đẩy mạnh thúc đẩy phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp đa giá trị... Vì vậy, tích tụ tập trung ruộng đất là xu thế tất yếu trong bối cảnh và tình hình mới hiện nay. Điều đó góp phần vào tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới theo hướng hiện đại, bền vững./.
Nguyễn Thúy
