Khi quyết định lựa chọn vùng đất này, anh Phong cho biết xã Tà Hine là vùng đất còn nghèo, người dân còn gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế, là vùng đất có điều kiện tự nhiên thích hợp trồng nấm hương quanh năm và gần vùng có nguồn nguyên liệu là cây cao su để làm giá thể trồng nấm hương như các tỉnh như Đắk Lắk, Đắk Nông, Bình Phước…
Ở nhiều nước Châu Á, nấm hương tượng trưng cho sự trường thọ, là thực phẩm giàu đạm, đầy đủ các acid amin thiết yếu, hàm lượng chất béo ít, tốt cho sức khỏe, giàu khoáng chất và các vitamin… Và là sản phẩm phù hợp với mọi lứa tuổi nên nhu cầu của thị trường rất cao. Sau 3 năm bắt đầu thử nghiệm trồng trên diện tích nhỏ, đến nay Công ty TNHH Nấm Ngọc Bích đã phát triển trồng nấm hương trên diện tích đất 06 ha, tạo việc làm ổn định cho hàng trăm người dân (chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số) tại các xã Tà Hine, Ninh Loan và xã Đà Loan, huyện Đức Trọng.
Nấm hương thích hợp phát triển trong điều kiện độ ẩm cao, nhiệt độ từ 5oC đến 30oC và biên độ nhiệt chệnh lệch ngày đêm giao động khoảng 10oC là tốt nhất. Nấm hương phát triển trong điều kiện tối nên cần làm nhà màng để giảm cường độ ánh sáng, loại bạt phù hợp để làm nhà màng che tối là loại bạt nhập từ Trung Quốc có độ thấu quang phù hợp và giá thành thấp so với các loại bạt làm nhà màng đang có tại Việt Nam. Nhà màng để trồng nấm hương có kích thước chiều dài 40m x chiều rộng 16m là phù hợp nhất trong trồng nấm hương; với diện tích như vậy để được 17.000 bịch giá thể trồng nấm. Trong sản xuất nấm hương, bước quan trọng nhất là bước chuẩn bị giá thể. Giá thể sử dụng nguồn nguyên liệu chính là gỗ cây cao su (80%) mua tươi về rồi cắt thành từng khúc để khô nhựa, xay nhỏ, trộn với vôi vột để 2 - 3 ngày, xử lý các bào tử nấm sau đó trộn với cám lúa mạch (20%), chế phẩm sinh học… đưa vào máy đóng thành bịch dài 62cm, rộng 20cm, thắt hai đầu và sử dụng hơi nước hấp ở nhiệt độ 100oC liên tục trong vòng 50 giờ để diệt khuẩn. Sau khi giá thể được hấp diệt khuẩn được đưa ra làm mát đến dưới 8oC, tiến hành đưa vào kho lạnh bảo quản dưới 6oC, trước khi cấy phôi vào giá thể sẽ được mang ra ngoài từ 3 - 4 ngày. Mỗi giá thể sẽ được cấy 8 phôi nấm, trong giai đoạn mới cấy phôi vào giá thể cần bọc nilon ngoài giá thể và rải vôi bột dưới nền để đảm bảo phôi nấm và giá thể không bị nhiễm vi khuẩn, bổ sung độ ẩm cho giá thể bằng cách bơm nước trực tiếp vào giá thể bằng kim và phun sương trong nhà trồng nấm.
Sau đó chuyển ra ngoài trồng, các bịch nấm được đặt nằm trên kệ sắt cao 1,6m, rộng 1,0m, chia làm 5 - 6 tầng xếp bịch nấm, đảm bảo giữ ẩm để cây nấm phát triển.
Trong quá trình trồng và chăm sóc nấm hương, cần chú ý nhất là độ ẩm của giá thể trồng nấm và độ ẩm trong nhà màng trồng nấm. Sau khi đưa nấm ra ngoài trồng, chăm sóc khoảng 3 tháng là bắt đầu cho thu hoạch, khi tới giai đoạn bắt đầu có nấm, bổ sung độ ẩm bằng cách tưới nền trong nhà nấm. Khi nụ nấm bắt đầu xuất hiện và lớn dần ở 5 - 7 ngày tiếp theo, mũ nấm từ màu xám đến đen, xuất hiện khe nứt ở mũ nấm là bắt đầu thu hoạch được. Tùy điều kiện ăn tươi hay phơi khô mà chọn giai đoạn thích hợp để thu hái nấm.
Thời gian từ khi bắt đầu cấy phôi vào giá thể đến khi kết thúc quá trình thu hoạch mất khoảng 6 tháng, trong điều kiện chăm sóc bình thường, trung bình 1 phôi nấm cho thu khoảng 1kg nấm thành phẩm, còn trong điều kiện chăm sóc tốt 1 phôi nấm sẽ cho thu từ 1,2 - 1,8kg nấm thành phẩm. Lần thu hoạch đầu tiên và lần thu hoạch thứ hai nấm hương đạt chất lượng cao nhất, đường kính mặt nấm khoảng 4 - 5cm; Thông thường thu hoạch nấm hương được 5 - 6 lần, 1 lần thu hoạch sẽ kéo dài từ 5 - 7 ngày. Sau khi thu hoạch xong, giá thể trồng nấm sẽ được chuyển cho các công ty chuyên làm phân bón hữu cơ.
Tùy vào đường kính và hình dáng, nấm tươi thành phẩm được chia thành 4 loại: (AB) hàng loại 1 to, (AB+) hàng loại 1 nhỏ, (C) hàng loại 2 to, (C+) hàng loại 2 nhỏ được đóng gói thành 2kg/1 khay nhựa và được bảo quản trong kho lạnh; nấm hương thành phẩm của công ty được bán tại chợ đầu mối Bình Điền, các điểm bán lẻ tại thành phố Đà Lạt, các nhà hàng, khách sạn… với giá dao động từ 110.000 - 120.000 đồng/kg và bán ra thị trường 150 ngàn đồng/kg nấm tươi.
Trong thời gian tới, Công ty TNHH Nấm Ngọc Bích mong muốn chính quyền địa phương, các cấp, các ngành tạo điều kiện và giúp đỡ Công ty trong việc liên kết với người dân để phát triển, nhân rộng mô hình trồng nấm hương tại các xã Tà Hine, Ninh Loan, Đà Loan và sau đó nhân rộng ra các vùng có điều kiện tự nhiên phù hợp với cây nấm hương như các huyện Đức Trọng, Đơn Dương, Lạc Dương, Lâm Hà và thành phố Đà Lạt. Công ty sẽ hỗ trợ về mặt kỹ thuật sản xuất tới người dân có nhu cầu học hỏi kinh nghiệm để phát triển sản xuất nấm hương./.
Bùi Hằng - TTKN Lâm Đồng
