- Trong mùa mưa bão, lũ lụt
- Thường xuyên kiểm tra, theo dõi thời tiết, kiểm tra chuồng trại, điều kiện chăn nuôi và sức khỏe đàn vật nuôi để có phương án chăm sóc, hỗ trợ và di dời nếu cần thiết.
- Di dời đàn vật nuôi đến vị trí không bị úng ngập bằng các phương tiện vận chuyển như ghe, xuồng, bè... nhưng phải đảm bảo tuyệt đối đến tính mạng cho con người và sức khỏe của vật nuôi.
- Không tập trung, làm lán nuôi giữ vật nuôi trên đê, đường giao thông gây cản trở giao thông và ô nhiễm môi trường.
- Làm nhà tạm cho vật nuôi: Dựng lều bạt, lán trại và có phương án kiểm soát vật nuôi. Có giải pháp giữ ấm cho đàn vật nuôi trong điều kiện thời tiết mưa, lạnh kéo dài.
* Công tác phòng chống dịch bệnh:
- Lũ lụt làm cho mầm bệnh theo nước lũ phát tán đi khắp nơi. Lũ lụt càng lớn, quy mô càng rộng thì sự lan truyền mầm bệnh càng tăng, mức độ nguy cơ rủi ro càng cao. Mặt khác, khi di chuyển đàn vật nuôi tránh lũ sẽ đem theo các mầm bệnh từ nơi này tới nơi khác. Các khâu chăm sóc, nuôi dưỡng, vệ sinh tẩy uế chuồng trại không được thực hiện tốt sẽ làm suy giảm đáng kể sức chống chịu bệnh tật ở vật nuôi, khiến cho các bệnh truyền nhiễm như tiêu chảy, dịch tả, thương hàn… dễ lây lan và có nguy cơ bùng phát.
- Thường xuyên vệ sinh chuồng trại, môi trường xung quanh chuồng nuôi và dụng cụ chăn nuôi. Định kỳ 1 tuần 1 - 2 lần phun tẩy uế chuồng trại và khu vực xung quanh bằng các chất sát trùng theo quy định và theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Khi nước rút đến đâu dọn vệ sinh, phun thuốc sát trùng, tiêu độc, diệt mầm bệnh đến đó.
- Đối với những vật nuôi có nhu cầu vận chuyển từ nơi này qua nơi khác, cần thực hiện tốt quy trình vận chuyển, kiểm dịch vận chuyển (nếu có) để đảm bảo an toàn dịch bệnh.
- Đối với xác vật nuôi chết: Cách xử lý hiệu quả nhất là đốt xác vật nuôi bị chết (nếu có thể thực hiện), phun thuốc diệt côn trùng hoặc thuốc sát trùng hoặc tưới dầu hỏa lên xác động vật chết, chống các loài ăn thịt và côn trùng xâm nhập, đợi khi nước rút thì đem chôn lấp theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn.
- Sau mưa bão, lụt
- Thức ăn, nước uống: Sau lũ lụt, nguồn thức ăn, nước uống cho gia súc, gia cầm có thể bị lũ cuốn, hư hỏng, đồng cỏ bị ô nhiễm do mầm bệnh từ nơi khác đến, bùn đất nổi lên bám vào cỏ cây, sức khỏe của đàn vật nuôi giảm sút. Do vậy, vật nuôi cần được chăm sóc, nuôi dưỡng chu đáo, không bị bỏ đói, không cho ăn những loại thức ăn bị ôi, mốc, kém chất lượng, không cho uống nước bị ô nhiễm.
- Đối với gia súc già yếu và gia súc non cần có chế độ chăm sóc đặc biệt như tăng cường các loại thức ăn bổ sung và các loại thức ăn giàu dinh dưỡng khác nhằm tăng cường quá trình hồi phục.
2.1. Vệ sinh tiêu độc môi trường:
- Khi nước rút, bà con nhanh chóng tiến hành thu dọn sạch bùn, đất, phân, rác thải trôi dạt; đối với rác thải là phân, chất độn chuồng, rác hữu cơ cần thực hiện xử lý bằng biện pháp sinh học hoặc đào sâu chôn chặt, đốt để hạn chế vấn đề ô nhiễm môi trường và các loại mầm bệnh.
- Khẩn trương thu gom và xử lý xác gia súc, gia cầm chết để hạn chế tối đa vấn đề ô nhiễm môi trường. Xác động vật phải được chôn kỹ ở những nơi cao ráo không bị ngập nước, trước khi chôn lấp phải tiến hành dùng vôi bột hoặc các thuốc sát trùng như Han Iodine, Chloramin B… rải lên xác chết. Hố chôn sau khi lấp cần được phun tiêu độc khử trùng trên khắp bề mặt.
- Tiến hành sửa chữa, gia cố chuồng trại chăn nuôi, hệ thống nước, hệ thống xử lý nước thải (nếu đã bị hư hỏng); Đồng thời cọ rửa toàn bộ tường xây, vách ngăn, nền chuồng, phương tiện, dụng cụ chăn nuôi bằng nước sạch; khơi thông cống, rãnh thoát nước, hố chứa phân, chất thải để tránh nước mưa chảy ngược vào chuồng nuôi.
- Dùng vôi bột hoặc các loại thuốc sát trùng như Han - Iodine, Virkon, Chloramin B… để tiêu độc, khử trùng toàn bộ chuồng trại, khu vực chăn nuôi, hệ thống cống, rãnh thoát nước, hố chứa phân cũng như phương tiện, trang thiết bị, dụng cụ chăn nuôi.
2.2. Quản lý vật nuôi:
- Thực hiện tốt việc quản lý, chăm sóc đàn vật nuôi; tuyệt đối không chăn thả vật nuôi ở những khu vực bị ô nhiễm; chủ động triển khai công tác giám sát để phát hiện sớm, kịp thời xử lý trường hợp vật nuôi mắc bệnh, nghi mắc bệnh nguy hiểm như: Bệnh dịch tả lợn châu Phi, cúm gia cầm, lở mồm long móng, viêm da nổi cục trâu bò, tai xanh ở lợn...
- Tuyên truyền, hướng dẫn chủ vật nuôi báo ngay cho chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn thú y để điều tra, xử lý ổ dịch theo đúng quy định; không giết mổ, mua bán động vật ốm, chết, không vứt xác động vật chết do mắc bệnh ra ngoài môi trường.
- Tăng cường cán bộ về tận các thôn, xã cùng với lực lượng thú y cơ sở kiểm tra các cơ sở chăn nuôi để hướng dẫn người dân chôn lấp, tiêu hủy gia súc, gia cầm bị chết do mưa lũ. Tổ chức vệ sinh chuồng trại, phun tiêu độc khử trùng ở những vùng trũng, ngập lụt kéo dài, vùng có nguy cơ cao… Đồng thời tiếp tục triển khai tiêm phòng định kỳ hoặc tiêm phòng bổ sung đầy đủ các loại vacxin cho đàn vật nuôi đến tận các thôn, xóm, hộ chăn nuôi theo hướng dẫn của nhân viên thú y tại địa phương, đảm bảo tỷ lệ tiêm đạt trên 80% tổng đàn có mặt tại thời điểm tiêm phòng.
- Tái đàn: Để chuẩn bị cho tái đàn, khôi phục chăn nuôi, người chăn nuôi cần lựa chọn con giống có nguồn gốc rõ ràng, được cung cấp bởi những cơ sở uy tín, có giấy chứng nhận kiểm dịch, được tiêm phòng đầy đủ các loại vacxin theo quy định. Không tái đàn khi chưa đảm bảo về môi trường và an toàn dịch bệnh.
2.3. Phòng và trị bệnh:
- Đối với trâu, bò: Tiêm phòng bệnh tụ huyết trùng, lở mồm long móng, nhất là những vùng có tiền sử bệnh để tạo vành đai an toàn dịch bệnh.
- Đối với heo: Tiêm phòng dịch tả, tụ huyết trùng, phó thương hàn và lở mồm long móng, Leptospira…
- Đối với gia cầm: Tiêm phòng bệnh Newcastle, đậu, tụ huyết trùng, Gumboro, cúm H5N1, H5N9…
- Đối với thủy cầm: Tiêm dịch tả vịt, tụ huyết trùng, cúm H5N1, H5N9…
Lưu ý: Các loại vaccine khi tiêm phải đúng và đủ theo hướng dẫn của bác sĩ thú y nhằm chủ động trong công tác phòng, chống khi dịch bệnh xảy ra và phát hiện sớm các loại dịch bệnh phát sinh.
- Chấp hành các quy định về phòng, chống dịch bệnh của chính quyền địa phương và quy định của pháp luật về thú y. Hộ chăn nuôi gia súc, gia cầm phải thực hiện tốt: Không giấu dịch; Không bán chạy gia súc, gia cầm bị bệnh; Không vận chuyển gia súc, gia cầm và sản phẩm gia súc, gia cầm bị bệnh; Không ăn thịt gia súc, gia cầm ốm, chết hoặc không rõ nguồn gốc; Không vứt xác gia súc, gia cầm ốm, chết ra ngoài môi trường xung quanh. /.
Vương Thị Chung - Trung tâm DVNN Thạch Thất
