Việt Nam là một nước có tỷ lệ dân số nông nghiệp chiếm khoảng gần 70%, nhưng hàng năm thiên tai, dịch bệnh đã cướp đi của nông dân Việt Nam khối tài sản lớn ước tính 1,5% GDP (giá trị tương đương hàng chục tỷ USD) vì vậy người dân rất cần một sự bảo đảm cho thành quả và công sức lao động của họ, bảo hiểm Nông nghiệp chính là niềm hy vọng tin tưởng nhất.
Page Content
Xuất phát từ thực tiễn trên Thủ tướng chính phủ đã có Quyết định 315/QÐ-TTg (ngày 01/3/2011) về việc triển khai Thí điểm BHNN giai đoạn 2011 - 2013 tại 20 tỉnh, thành phố. Đây là một Chương trình lớn của Chính phủ nhằm hỗ trợ người sản xuất nông nghiệp khắc phục và bù đắp thiệt hại tài chính do hậu quả của thiên tai, dịch bệnh, góp phần thúc đẩy chăn nuôi phát triển. Trong đợt thí điểm này Nhà nước Hỗ trợ 100% phí bảo hiểm cho hộ nông dân thuộc diện nghèo; 80% hộ diện cận nghèo, 60% hộ bình thường; 20% cho tổ chức sản xuất nông nghiệp. Thành phố Hà Nội là 1/20 tỉnh, thành được chọn làm thí điểm đối với bò sữa và lợn. Ngay từ cuối năm 2011, UBND Thành phố đã thành lập Ban Chỉ đạo BHNN để triển khai những công việc chuyên môn, nghiệp vụ cụ thể. Đồng thời chọn huyện Ba Vì thực hiện Bảo hiểm trên đàn bò sữa, huyện Chương Mỹ thực hiện trên đàn lợn. Chọn Công ty Bảo hiểm Đông Đô trực tiếp triển khai nghiệp vụ Bảo hiểm đến với người chăn nuôi. Bước đầu triển khai, BCĐ đã gặp không ít khó khăn, người dân chưa đồng tỉnh ủng hộ, còn thăm dò, xem xét, nghe ngóng mà nguyên nhân chính là do phạm vi, đối tượng chưa phù hợp thực tiễn sản xuất. Như phạm vi Bảo hiểm hẹp, cụ thể về thiên tai chỉ dừng ở bão, lũ, lụt, hạn hán, rét đậm, rét hại, xâm nhập mặn, sóng thần, giông, lốc xoáy, trong khi đó thời tiết nắng nóng kéo dài có thể xảy ra những rủi ro lớn trong chăn nuôi; Về dịch bệnh chỉ có dịch Lở mồm long móng với bò sữa; dịch bệnh tai xanh, lở mồm long móng ở lợn; Về phí bảo hiểm còn cao so với thu nhập của người chăn nuôi, trường hợp rủi ro để được đền bù bồi thường bảo hiểm phải có điều kiện về công bố dịch, có 10% tổn thất tổng đàn mắc bệnh …Ghi nhận và chia sẻ với nguyện vọng của các hộ chăn nuôi, BCĐ Thành phố kịp thời báo cáo, đề xuất BCĐ Trung ương nhằm điều chỉnh phạm vi bảo hiểm, đồng thời tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, vận động đến người dân. In trên 2 vạn tờ rơi phát đến các hộ chăn nuôi, tổ chức tập huấn cho hàng ngàn lượt người là cán bộ cơ sở và các hộ chăn nuôi để người dân hiểu rõ về ý nghĩa việc tham gia bảo hiểm. Bên cạnh đó tăng cường chỉ đạo để cả hệ thống chính trị ở cơ sở vào cuộc. Cuối tháng 8/2012 BCĐ Trung ương sau khi tiếp thu ý kiến của các địa phương đã có thay đổi về điều kiện, phạm vi, mức phí bảo hiểm (thể hiện bằng Thông tư 43 của Bộ Nông nghiệp và Quyết định 2114 của Bộ Tài chính). Cụ thể về phí bảo hiểm đối với các loại vật nuôi giảm, phạm vi bảo hiểm được mở rộng. Đặc biệt phạm vi thiên tai về dịch bệnh được mở rộng. Đối với lợn là 6 bệnh (Dịch tả, Đóng dấu, Phó thương hàn, Tụ huyết trùng, Tai xanh, Lở mồm long móng), đối với bò sữa 3 bệnh (Tụ huyết trùng, Lở mồm long móng, Nhiệt thán). Với những giải pháp đồng bộ, cùng sự điều chỉnh mở rộng phạm vi bảo hiểm, việc triển khai thí điểm BHNN với lợn, bò sữa tại 02 huyện có chuyển biến rõ nét, được các cấp, các ngành ghi nhận. Kết quả sau thời gian triển khai (tính đến 31/12/2013) tổng số hộ tham gia BHNN là 2.912 hộ, trong đó hộ nghèo 800 hộ (chiếm 27,37 %), cận nghèo 273 hộ (chiếm 9,38 %), hộ thường 1.839 hộ (chiếm 63,15 %). Tổng giá trị nhận bảo hiểm cho đàn bò sữa và đàn lợn là trên 170 tỷ đồng với phí bảo hiểm trên 5,15 tỷ đồng. Về bảo hiểm bò sữa trên địa bàn huyện Ba Vì, có 17 xã triển khai với tổng số bò sữa tham gia bảo hiểm là 1.352 con. Số hộ tham gia bảo hiểm 798 hộ (với 271 hộ nghèo, 43 hộ cận nghèo, 484 hộ bình thường). Tổng số phí bảo hiểm bò sữa đạt gần 2,2 tỷ đồng (trong đó Ngân sách hỗ trợ trên 1,5 tỷ đồng, hộ dân đóng phí 660 triệu đồng). Đã giải quyết bồi thường 66 con bò sữa rủi ro, số tiền bồi thường là trên 1,8 tỷ đồng (tương đương 82,5% tổng thu). Về thực hiện bảo hiểm lợn, TP chọn 3 xã thuộc huyện Chương Mỹ (Trung Hòa, Tốt Động, Đại Yên) và 3 xã thuộc huyện Ba Vì (Tản Lĩnh, Vân Hòa, Yên Bài). Kết quả tổng số hộ tham gia bảo hiểm cho lợn là 2.114 hộ (529 hộ nghèo, 230 hộ cận nghèo, 1.355 hộ bình thường). Số lợn tham gia bảo hiểm 23.964 con, tổng số phí bảo hiểm lợn gần 3 tỷ đồng. Đã giải quyết bồi thường 137 con lợn chết, số tiền là 1,83 tỷ đồng (61,5% số tiền tổng thu);Bài học kinh nghiệm để triển khai thành công BHNN trên địa bàn TP là có sự quan tâm chỉ đạo đồng bộ, sát sao của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là chính quyền cơ sở. Bên cạnh đó làm tốt công tác tuyên truyền để người dân hiểu rõ về lợi ích của việc tham gia bảo hiểm. Thực hiện tốt việc đào tạo, tập huấn mạng lưới cán bộ cơ sở trực tiếp triển khai đến từng hộ chăn nuôi. Kịp thời giải quyết rủi ro khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra giúp cho người dân nhanh chóng phục hồi sản xuất khi gặp rủi ro. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan như tài chính, nông nghiệp, bảo việt và các huyện thực hiện BHNN. Về đối tượng, phạm vi, mức phí bảo hiểm cần có sự điều chỉnh phù hợp với thực tiễn, có như vậy người chăn nuôi mới thực sự yên tâm đăng ký tham gia bảo hiểm.Sau 02 năm triển khai Thí điểm bảo hiểm nông nghiệp, BCĐ Thành phố, cũng như các huyện, xã và hộ dân đều khẳng định đây là chính sách hết sức ưu việt cần được Nhà nước khẩn trương nhân rộng trong thời gian tới để giúp cho người chăn nuôi yên tâm sản xuất. Một số nội dung cần được tiếp tục điều chỉnh để phù hợp thực tế đó là mở rộng phạm vi bảo hiểm, với bò sữa cần mở rộng một số bệnh (về bệnh sinh sản, ký sinh trùng đường máu, nắng nóng kéo dài ...). Về phí bảo hiểm, đây là loại hình mới nên vẫn cần có sự hỗ trợ của Nhà nước đồng thời giảm mức phí hơn nữa để lấy số đông người tham gia. Bên cạnh đó cần có chính sách mức hỗ trợ cho công tác tuyên truyền, tập huấn, động viên khuyến khích cán bộ cơ sở thôn, xóm, cán bộ thú y, những người trực tiếp tham gia vào công tác BHNN đến người dân. Các thủ tục tham gia bảo hiểm cần đơn giản, gọn nhẹ hơn, đặc biệt việc giải quyết bảo hiểm khi có rủi ro phải kịp thời có như vậy sẽ tạo sự đồng thuận cao với người dân tham gia bảo hiểm. Đồng thời tăng cường công tác quản lý nhằm hạn chế trường hợp trục lợi trong bảo hiểmChương trình Thí điểm BHNN đối với vật nuôi trên địa bàn TP Hà Nội bước đầu đạt được một số kết quả nhất định, đã rút ra được bài học kinh nghiệm sâu sắc về triển khai BHNN về chăn nuôi tại cơ sở. Hy vọng khi Chính phủ có chủ trương nhân rộng chính sách BHNN thì Hà Nội sẽ thực hiện tốt việc bảo hiểm các loại đối tượng trong nông nghiệp để người dân tham gia một cách tích cực, hiệu quả góp phần thúc đẩy sản xuất nông nghiêp phát triển bền vững. Nguyễn Huy Đăng