Theo báo cáo của Bộ Y tế, chỉ trong 2 tháng đầu năm 2024, số người phải điều trị dự phòng bệnh dại lên tới gần 70.000 người, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2023. Riêng trong năm 2023, cả nước ghi nhận 674.888 người đi tiêm vaccine phòng dại, huyết thanh kháng dại và không có trường hợp tử vong do bệnh dại sau khi được điều trị dự phòng. Số người đi tiêm vaccine phòng bệnh dại trong năm 2023 tăng 45% so với năm 2022 (465.824 người).
Từ đầu năm 2024 đến nay, tình hình bệnh dại gia tăng đột biến với 22 trường hợp tử vong, cao hơn gấp đôi so với cùng kỳ 2023 (10 trường hợp). Thông tin từ Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp & PTNT cũng cho biết, từ đầu năm 2024 đến nay ghi nhận 45 ca tại 22 tỉnh, thành phố, tăng 6 ca và tăng gấp đôi số tỉnh, thành phố có dịch so với cùng kỳ năm 2023.
Để ngăn chặn nguy cơ gia tăng số người phải điều trị dự phòng bệnh dại do động vật cắn và số ca tử vong do bệnh dại, tiến tới chấm dứt tình trạng động vật có khả năng gây bệnh dại, đặc biệt là chó, mèo thả rông, gây nguy hiểm cho người; Thủ tướng Chính phủ yêu cầu chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan có liên quan tiếp tục tập trung chỉ đạo, tổ chức triển khai quyết liệt, có hiệu quả công tác phòng, chống bệnh dại theo đúng quy định của pháp luật về thú y, pháp luật về phòng, chống bệnh truyền nhiễm và Chỉ thị số 11/CT-TTg ngày 21/4/2023 Thủ tướng Chính phủ, trong đó chú trọng một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
- Yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: (i) Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân và hướng dẫn người dân chấp hành nghiêm quy định của pháp luật trong việc nuôi, quản lý chó, mèo và các loại động vật khác có nguy cơ gây bệnh, nhất là việc tiêm vaccine và phòng, chống bệnh dại cho chó, mèo; thực hiện đầy đủ việc tiêm và điều trị dự phòng bệnh dại khi bị động vật, đặc biệt chó, mèo cắn. (ii) Hướng dẫn, yêu cầu các chủ hộ nuôi chó, mèo và động vật khác có nguy cơ gây bệnh cam kết thực hiện đúng, đầy đủ các quy định về nuôi, nhốt, quản lý, nhất là việc khai báo, tiêm vaccine và phòng, chống bệnh dại; không để chó, mèo thả rông, khi đưa chó, mèo ra nơi công cộng, nơi đông người, khu dân cư, chung cư phải quản lý và thực hiện đầy đủ các biện pháp để bảo đảm an toàn cho người xung quanh (đặc biệt đối với chó phải được đeo rọ mõm, có dây xích và người dắt) và bảo đảm vệ sinh môi trường. (iii) Tổ chức thực hiện nghiêm việc tiêm vaccine phòng bệnh dại cho chó, mèo, bảo đảm tối thiểu trên 80% tổng đàn chó, mèo trên từng địa bàn được tiêm phòng dại trong năm 2024 và các năm tiếp theo. (iv) Chỉ đạo UBND các cấp, các sở, ngành liên quan, đặc biệt là cơ quan thú y, y tế kịp thời thực hiện việc giám sát, cảnh báo và áp dụng các biện pháp phòng, chống bệnh dại. Thống kê, tổng hợp, báo cáo đầy đủ, chính xác thông tin về các hộ nuôi chó, số chó nuôi, tiêm phòng vắc xin bệnh dại tại tổ dân phố, khu dân cư, thôn, xã và tình hình bệnh dại lên Hệ thống báo cáo dịch bệnh động vật (VAHIS). (v) Chỉ đạo tăng cường xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định pháp luật trong việc nuôi, quản lý chó, mèo; điều tra, truy tố, kiên quyết xử lý nghiêm đối với trường hợp không tuân thủ đúng quy định trong việc nuôi, quản lý chó, mèo để xảy ra hậu quả nghiêm trọng theo quy định của pháp luật. (vi) Chỉ đạo kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm, xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân, người đứng đầu chính quyền các cấp còn chủ quan, lơ là trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống bệnh dại, nhất là ở những nơi xảy ra nhiều trường hợp người chết vì bệnh dại và nơi có tỉ lệ tiêm vaccine dại cho tổng đàn chó đạt thấp. (vii) Rà soát, điều chỉnh kế hoạch phòng, chống bệnh dại của địa phương trong năm 2024 và các năm tiếp theo, chủ động bố trí đủ nguồn lực để thực hiện có hiệu quả các biện pháp phòng, chống bệnh dại và hoàn thành các mục tiêu của "Chương trình quốc gia phòng, chống bệnh dại, giai đoạn 2022-2030". (viii) Thành lập đoàn công tác trực tiếp kiểm tra, đôn đốc các địa phương có tỉ lệ tiêm phòng dại cho đàn chó, mèo đạt thấp và nơi có nhiều người chết vì bệnh dại, thực hiện công tác tiêm phòng, chống bệnh dại và quản lý đàn chó, mèo.
- Bộ Nông nghiệp & PTNT, Bộ Y tế và các Bộ, Ngành liên quan: (i) Tăng cường công tác phối hợp liên ngành y tế và thú y để giám sát, phát hiện sớm các trường hợp bị động vật nghi dại cắn. (ii) Tăng cường khả năng tiếp cận của người dân với vaccine phòng dại, huyết thanh kháng dại, đặc biệt tại các khu vực có nguy cơ cao; tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế, người dân về các kỹ năng tư vấn, xử trí các trường hợp bị động vật cắn. (iii) Tổ chức thực hiện chiến dịch truyền thông sâu, rộng về quản lý chó, mèo và các loại động vật khác có nguy cơ gây bệnh dại, các biện pháp phòng, chống bệnh dại để các cơ quan liên quan và người dân biết. (iv) Thành lập các đoàn kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn công tác phòng, chống bệnh dại tại các địa phương có nguy cơ cao về bệnh dại. (v) Tổ chức xây dựng và triển khai thực hiện truyền thông học đường về phòng, chống bệnh dại. (vi) Bộ Công an phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo công an các địa phương chủ động nắm tình hình, kịp thời điều tra, xử lý nghiêm trường hợp chủ nuôi chó không thực hiện quy định về nuôi, quản lý chó dẫn tới gây hậu quả nghiêm trọng./.
Cấn Xuân Minh - Chi cục CN, TS và Thú y Hà Nội
