Về số lượng đàn gia súc, gia cầm luôn đứng tốp đầu cả nước, đàn gia cầm hiện tại khoảng 38 triệu con, đàn lợn 1,57 triệu con, đàn trâu bò 164 ngàn con. Đặc biệt về chất lượng đàn gia súc, gia cầm được cải tiến rất mạnh thông qua chỉ số về chuyên môn. Đàn bò sữa tỷ lệ thụ tinh nhân tạo đạt 100%, bò thịt đạt trên 80%, đã đưa tinh phân ly giới tính vào sản xuất từ nhiều năm trở lại đây. Một số giống bò chất lượng cao đã được đưa vào sản xuất mang lại lợi ích kinh tế cao cho người chăn nuôi (bò BBB, Wezu, Anger, Brahman, Drogmaster ...); Tỷ lệ thụ tinh nhân tạo lợn cũng dạt trên 80%, nhiều giống mới đã được đưa vào sử dụng (đặt biệt giống lợn Gen+ của Pháp), các giống gà mới, gà bản địa được duy trì phát triển. Việc xây dựng liên kết chuỗi đã và đang được phát triển gắn với việc xây dựng thương hiệu sản phẩm để đảm bảo phát triển chăn nuôi hiệu quả bền vững và tiến tới xuất khẩu.
Tuy nhiên bên cạnh kết quả đạt được về phát triển chăn nuôi, việc phát triển chăn nuôi gắn với các cơ sở giết mổ tập trung, công nghệ tiên tiến, hiện đại còn nhiều khó khăn, bất cập, hạn chế. Đặc biệt việc xây dựng các cơ sở chế biến sâu các sản phẩm động vật cao cấp phục vụ nhu cầu sử dụng trong nước và tiến tới xuất khẩu còn quá nhiều hạn chế chưa tương xứng với tốc độ phát triển của thị trường trong và ngoài nước. Bất cập ở chỗ trên địa bàn thành phố hiện có tới 738 cơ sở, điểm, hộ giết mổ trong đó có 62 cơ sở giết mổ trâu bò, 232 cơ sở giết mổ lợn, 429 cơ sở giết mổ gia cầm, 20 cơ sở giết mổ động vật khác. Về phương thức giết mổ, mới có 07 cơ sở giết mổ công nghiệp (tại Đông Anh, Đan Phượng, Thường Tín, Thanh Oai, Chương Mỹ, Gia Lâm); các cơ sở giết mổ hiện cũng đang gặp không ít khó khăn, chưa đạt công suất hoặc mới đạt từ 20 – 50% công suất. Cơ sở giết mổ bán công nghiệp là 58 cơ sở; số còn lại là giết mổ thủ công, nhỏ lẻ có tới 673 cơ sở. Bên cạnh đó, công tác quản lý giết mổ cũng còn gặp rất nhiều khó khăn do hoạt động giết mổ nhỏ lẻ, thủ công thường rất đa dạng, đa số không có địa điểm cố định thường nằm rải rác ở hầu hết các chợ, các khu dân cư của các huyện, thị xã (hiện tại chỉ riêng huyện Thanh Trì không còn giết mổ nhỏ lẻ) nên chưa đảm bảo các điều kiện về vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm. Đa số các điểm, hộ giết mổ đều không được chính quyền địa phương cấp phép hoạt động, không được cơ quan thú y vào kiểm tra, kiểm soát theo quy định. Đây là nguồn nguy cơ lây lan dịch bệnh, gây ô nhiễm môi trường, mất an toàn về vệ sinh an toàn thực phẩm.
Để phát triển chăn nuôi gắn với xây dựng các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm công nghiệp, bán công nghiệp, cơ sở giết mổ tập trung với công nghệ tiên tiến, hiện đại, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, Hà Nội đang tập trung xây dựng kế hoạch trong thời gian tới với mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể.
Về mục tiêu:
Phấn đấu giảm dưới 40% tỷ lệ chăn nuôi trong khu dân cư như hiện nay, hình thành các vùng chăn nuôi trọng điểm, các trang trại chăn nuôi xa khu dân cư đảm bảo an toàn dịch bệnh, vệ sinh môi trường góp phần đảm bảo mục tiêu tăng trưởng ngành nông nghiệp 4,2%. Thực hiện di dời trên 80% số hộ chăn nuôi nhỏ lẻ trong khu vực không được phép chăn nuôi trong năm 2021 và hoàn thành di dời 100% chăn nuôi trong vùng không được phép chăn nuôi trước năm 2023 (theo Nghị quyết 02/NQ-HĐND ngày 07/7/2020 của HĐND Thành phố về việc Ban hành quy định khu vực không được phép chăn nuôi và chính sách hỗ trợ di dời cơ sở chăn nuôi ra khỏi khu vực không được phép chăn nuôi trên địa bàn thành phố Hà Nội). Hình thành thêm 03 khu giết mổ gia súc bán công nghiệp theo quy hoạch gắn với chế biến, theo chuỗi liên kết giá trị, áp dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại, thân thiện môi trường, giảm 40% số cơ sở, điểm giết mổ nhỏ lẻ trong khu dân cư. Phấn đấu có gần 80% sản phẩm gia súc, gia cầm sau giết mổ của các cơ sở giết mổ công nghiệp, bán công nghiệp, thủ công đảm bảo vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường được kiểm soát trên địa bàn Thành phố.
Về nhiệm vụ cụ thể:
Phát triển chăn nuôi đảm bảo mục tiêu tăng trưởng góp phần đảm bảo mục tiêu tăng trưởng ngành Nông nghiệp đạt 4,2% (duy trì như năm 2020 đã đạt được). Trong đó phát triển đàn bò khoảng 135 nghìn con; Đối với đàn bò thịt tăng tỷ lệ đàn bò Zebu hóa là 100%; trong đó 50% là bò hướng thịt cao sản chất lượng cao. Tập trung phát triển tại một số huyện trọng điểm (như Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai, Chương Mỹ, Phúc Thọ, Sóc Sơn, Mê Linh, Mỹ Đức). Phát triển đàn lợn khoảng 1,8 triệu con trở lên, phát triển chăn nuôi lợn theo hướng chăn nuôi an toàn sinh học, chăn nuôi hữu cơ. Tập trung phát triển đàn lợn tại khu chăn nuôi tập trung, vùng chăn nuôi trọng điểm ngoài khu dân cư đã được phê duyệt (như Ba Vì, Mỹ Đức, Ứng Hòa, Thanh Oai, Chương Mỹ, Phúc Thọ, Sóc Sơn, Phú Xuyên, Thạch Thất). Giữ ổn định đàn gia cầm khoảng 40 triệu con, trong đó 30 triệu con gà, 10 triệu con vịt, ngan, ngỗng và gia cầm khác. Phát triển tại một số huyện trọng điểm (như Ba Vì, Chương Mỹ, Ứng Hòa, Phú Xuyên, Thanh Oai, Phúc Thọ, Mỹ Đức, Quốc Oai).
Tuyên truyền, vận động và thực hiện dừng chăn nuôi hoặc di dời các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ trong khu vực không được phép chăn nuôi (nhất là tại tất cả các quận). Tập trung triển khai Quyết định số 761/QĐ- UBND ngày 17/02/2020 của UBND thành phố Hà Nội về việc phê duyệt “Mạng lưới giết mổ gia súc, gia cầm tập trung trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Xây dựng các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm công nghiệp, bán công nghiệp, cơ sở giết mổ tập trung với công nghệ tiên tiến, hiện đại, đảm bảo an toàn thực phẩm. Củng cố, nâng cao công suất giết mổ, khả năng quản lý của mạng lưới giết mổ gia súc, gia cầm tập trung tại 05 cơ sở giết mổ công nghiệp, 06 cơ sở giết mổ tập trung quy mô lớn và 12 điểm giết mổ tập trung quy mô nhỏ; đầu tư các dây chuyền giết mổ hiện đại đạt chuẩn Châu Âu cho các cơ sở giết mổ sẵn có chưa đạt chuẩn hoặc chưa đầu tư đồng bộ, chưa đảm bảo yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường; Chú trọng đầu tư các dây chuyền giết mổ gia súc, gia cầm cho các cơ sở chăn nuôi quy mô lớn, hợp tác xã chăn nuôi lớn để nâng cao năng lực sản xuất theo chuỗi.
Không đầu tư mở rộng quy mô, nâng công suất giết mổ đối với các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm công nghiệp, bán công nghiệp, cơ sở giết mổ tập trung với công nghệ tiên tiến, hiện đại tại các huyện chuẩn bị lên quận theo quy hoạch của Thành phố từ nay đến năm 2025 (Đông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì, Đan Phượng, Hoài Đức). Tập trung đầu tư xây dựng các cơ sở giết mổ tập trung tại các vùng chăn nuôi trọng điểm (như Ba Vì, Phúc Thọ, Sóc Sơn, Chương Mỹ, Ứng Hòa, Mỹ Đức, Phú Xuyên, Quốc Oai, Mê Linh).
Một số giải pháp cụ thể:
Về cơ chế chính sách:
Tập trung rà soát, điều chỉnh, bổ sung cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn Thành phố (bao gồm chính sách khuyến khích đầu tư xây dựng cơ sở giết mổ, chế biến gia súc, gia cầm tập trung trên địa bàn Thành phố) theo Nghị quyết số 10/2018/NQ-HĐND ngày 05/12/2018 của HĐND Thành phố về các chính sách khuyến khích phát triển sản xuất, phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; xây dựng hạ tầng nông thôn thành phố Hà Nội; Tổ chức triển khai thực hiện hỗ trợ kịp thời cho các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung đáp ứng các tiêu chí hỗ trợ theo quy định hiện hành.
Đẩy nhanh tiến độ xây dựng kế hoạch nâng cao năng suất chất lượng giống vật nuôi trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2021 - 2025 để triển khai thực hiện. Đề xuất bổ sung chính sách đặc thù hỗ trợ di dời các trại chăn nuôi trong khu dân cư nhằm đáp ứng các quy định của Luật Chăn nuôi và giữ vững an sinh xã hội.
Về Quy hoạch chăn nuôi gắn giết mổ:
Rà soát, đề xuất điều chỉnh lại danh mục các xã, vùng chăn nuôi trọng điểm tại Quyết định 3215/QĐ-UBND ngày 14/6/2019 của UBND thành phố Hà Nội (do các huyện Đông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì, Đan Phượng, Hoài Đức không phát triển chăn nuôi vì đã được quy hoạch lên quận từ nay đến năm 2025). Đánh giá, bổ sung các điểm quy hoạch giết mổ tại Quyết định số 761/QĐ-UBND ngày 17/02/2020 của UBND thành phố Hà Nội; Rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch kịp thời các cơ sở giết mổ công nghiệp, bán công nghiệp, các khu giết mổ tập trung xa khu dân cư tại các vùng sản xuất chăn nuôi tập trung trên địa bàn thành phố Hà Nội để đảm bảo ổn định nguồn nguyên liệu phù hợp với công suất của các cơ sở giết mổ.
Về Quản lý chuyên ngành:
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động chấp hành quy định pháp luật về chăn nuôi, giết mổ, kinh doanh gia súc, gia cầm trên địa bàn quản lý theo phân cấp quản lý; phối hợp các cơ quan chức năng liên quan trong công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định của pháp luật; tăng cường hợp tác với các tỉnh trong công tác quản lý giết mổ; có lộ trình và giải pháp đưa các điểm, hộ giết mổ nhỏ lẻ, không đảm bảo vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm và môi trường vào giết mổ tại các cơ sở giết mổ tập trung theo quy hoạch.
Về thông tin, tuyên truyền:
Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về các cơ chế, chính sách của Trung ương và Thành phố trong lĩnh vực chăn nuôi và giết mổ gia súc, gia cầm. Tăng cường công tác tuyên truyền về các quy định của Pháp luật về chăn nuôi thú y, vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh thú y; các giải pháp xây dựng chuỗi liên kết chăn nuôi, giết mổ, tiêu thụ sản phẩm nhằm tạo ra các sản phẩm an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc; giới thiệu các dây chuyền công nghệ giết mổ hiện đại, các mô hình giết mổ điển hình qua các hội nghị, hội thảo, các hiệp hội, đoàn thể; Tăng cường tuyên truyền bằng tờ rơi, băng rôn, khẩu hiệu, truyền thanh, truyền hình, phóng sự trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm tăng cường khả năng tiếp cận thông tin các thực phẩm an toàn đến người tiêu dùng; Tuyên truyền việc thực hiện phát triển chăn nuôi theo đúng quy hoạch của Thành phố; vận động các hộ giết mổ nhỏ lẻ vào các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung theo quy hoạch (tại Quyết định số 761/QĐ-UBND ngày 17/02/2020 của UBND Thành phố)./.
Nguyễn Ngọc Sơn
